Manualna skrzynia biegów znana jest już od wielu lat. Alternatywą dla niej stała się automatyczna skrzynia, pojawiająca się w coraz większej ilości pojazdów mechanicznych. Czym są takie skrzynie biegów? Co należy o nich wiedzieć? Oto podstawowe informacje.
Manualna skrzynia biegów
Budowa manualnej skrzyni może nieco różnić się od siebie. Można jednak powiedzieć o kilku stałych elementach, które występują w zdecydowanej większości. Mowa tutaj o:
- wybierak skrzyni – to przy nim stosuje się lewarek, który pozwala na wybranie odpowiedniego biegu.
- flansze – wyróżnia się dwa rodzaje: prawe i lewe. To dzięki nim moment obrotowy przenoszony jest do silnika.
- sprzęgło – odpowiedzialne za połączenie wału korbowego i wałka sprzęgłowego skrzyni.
- koła zębate poszczególnych biegów – zostały one osadzone na specjalnych łożyskach.
- wałek główny skrzyni – na nim zostają umieszczone biegi (ich koła zębate) oraz inne koła zębate, jakie wzajemnie się spinają, doprowadzając do przeniesienia napędu na koła.
Obsługa skrzyni biegów
Nie jest ona skomplikowana. W pierwszej kolejności należy wcisnąć sprzęgło, aby móc doprowadzić do kolejnej zmiany biegów. Biegi należy zmieniać po kolei. Od najmniejszego do największego, nie zapominając przy tym, aby dodać gaz. W tym cała tajemnica manualnej skrzyni biegów. Odwrotna zasada działania jest przy wytracaniu prędkości. Nie trzeba jednak po kolei schodzić z największego biegu. Dopuszcza się zejście z wysokiego biegu o dwa (np. zamiast z piątku na 4, można zejść na 3 bieg).
Eksploatacja manualnej skrzyni biegów
Manualna skrzynia biegów to taki element, który może ulec awarii. Jak wiele innych elementów samochodzie. Jej prawidłowa eksploatacja oraz zabiegi konserwacyjne są w stanie sprawić, że liczba usterek może być zdecydowanie mniejsza,. Co w takim razie należy robić? Dbać o wymianę oleju. Szacuje się, że powinno się to zrobić po przejechaniu ok. 100 tys. km. Olej z czasem będzie tracił swoje właściwości. Jeżeli ktoś chce być pewny zachowania jego walorów, musi zadbać o jego regularną wymianę.
Drugą, bardzo ważną kwestią jest odpowiednia jazda. Tzn. nie można obciążać silnika przez zastosowanie zbyt dużych lub zbyt niskich obrotów. Nie można ze zbyt niskich obrotów wchodzić na wysokie – co powoduje zbyt gwałtowne przyspieszenie. Tak samo jest przy zwalnianiu. Wiele osób nie zdaje sobie sprawę, ale często za usterki skrzyni biegów odpowiedzialny jest dywanik samochodowy. Dokładnie jego podwinięcie, które sprawia, że nie można doprowadzić do całkowitego wysprzęglenia.
Automatyczna skrzynia biegów
Oto element, którego głównym zadaniem jest prawidłowe dopasowanie pracy silnika do zastosowanej prędkości, bez konieczności zmiany biegów. Zdecydowaną zaletą tego rozwiązania jest fakt, że za każdym razem nie trzeba naciskać sprzęgła. Jak sama nazwa mówi – automatyczna skrzynia biegów – robi wszystko automatycznie. Wygoda użytkowania, która ma swoich zwolenników, jak również przeciwników. Ci drudzy wskazują na to, że samochody tego typu lubią się często psuć. Czy to prawda? Może jest to efektem nieprawidłowej eksploatacji.
Budowa automatycznej skrzyni biegów
Składa się ona z następujących elementów:
- sprzęgło – bazujące na energii kinetycznej cieczy. To ono odpowiedzialne jest za to, aby z wału napędowego do napędzanego dotarł odpowiedni moment obrotowy.
- komplet przełożeń – odpowiedzialne za wykonanie przełożenia. Są to tak naprawdę koła zębate. Podczas swojej pracy doprowadzają one do wytworzenia ogromnej ilości ciepła. Aby móc zapewnić im prawidłowe działanie, potrzebny jest odpowiedni olej przekładniowy.
- zespół odpowiedzialny za sterowanie automatem – jest to m.in. sterownik. Do niego docierają sygnały ze skrzyni biegów. Są one przez niego „odczytywane” po to, aby móc dopasować prawidłową prędkość, która powinna zostać zastosowana.
Rodzaje automatycznej skrzyni biegów
Pod pojęciem „automatyczna skrzynia biegów” nie kryje się jeden przedmiot. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje tych elementów. Mowa tutaj to:
- zautomatyzowanej skrzyni biegów – nazywaną również półautomatyczną.
- dwusprzęgłowa skrzynia biegów – połączenie skrzyni manualnej ze skrzynią automatyczną.
- skrzynie bezstopniowe – nazywane również CVT, czyli Continuously Variable Transmission (Bezstopniowa Skrzynia Biegów).
Eksploatacja skrzyni biegów
Prawidłowe użycie skrzyni biegów jest w stanie sprawić, że nie będzie ona się szybko zużywać. Co w takim razie należy zrobić? Musi ona zostać odpowiednio ogrzana. Oznacza to tylko tyle, aby na samym początku nie przyspieszać zbyt mocno. Lepiej pojechać nieco wolniej, aby skrzynia biegów mogła się rozgrzać. Kolejna sprawa – nigdy nie można zmieniać trybów w czasie pracy. Jeżeli stoisz na przejeździe, cierpliwie czekając na przejazd kolejnych pociągów, lepiej przytrzymać hamulec. Nie zaszkodzisz tym samym skrzyni biegów. Należy również pamiętać o tym, aby olej regularnie wymieniać. Średnio co pięć lat lub co 60 tysięcy kilometrów. Należy również wybrać ten olej, który polecany jest dla danej przekładni.